The Value of Everything

Kush janë krijuesit e vlerave?

Shpesh dëgjojmë kompanitë dhe sipërmarrësit të përshkruajnë veten si “krijues vlerash”. Por çfarë do të thotë saktësisht kjo? Ata thonë se janë pjesëtarë produktivë të ekonomisë, që kryejnë aktivitete që krijojnë pasuri, ata që përballojnë “risqet” më të mëdha.

Por, çka nëse këto nuk do të ishin gjë tjetër veçse histori të krijuara ad-hoc për të bindur qeveritë tona dhe shoqërinë tonë që të justifikojnë qarkullimin e tyre? Kjo është veçanërisht e dukshme në sektorin financiar, i cili ka pësuar rritje të jashtëzakonshme në krahasim me sektorët prodhues dhe ushtron një ndikim të fortë në pjesën tjetër të ekonomisë sonë.

Prandaj, bëhet thelbësore të përcaktohet saktësisht se çfarë nënkuptojmë me “vlerë”, një nocion thelbësor për të kuptuar se në cilën rrugë është ekonomia botërore dhe si ta ndryshojmë atë.

Dallimi midis “krijuesve të vlerës” dhe “nxjerrësve të vlerës”

Dallimi i parë që duhet të bëjmë është midis atyre që krijojnë vlerë dhe atyre që e nxjerrin atë. Si ndodh që ka një pabarazi të tillë mes të ardhurave të atyre që krijojnë vlerë dhe atyre që shfrytëzojnë tregun, pa krijuar asnjë vlerë? Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje,ne duhet të kuptojmë saktësisht se çfarë është vlera dhe si gjenerohet.

Vlera mund të përcaktohet në mënyra të ndryshme, por në thelb ka të bëjë me prodhimin e mallrave dhe shërbimeve të reja. Prandaj, të gjithë ata që krijojnë mallra dhe shërbime të reja për t’u vendosur në treg janë “krijues vlerash”. Nga ana tjetër, “heqësit e vlerës” janë ata që fitojnë thjesht duke lëvizur burimet që janë tashmë në treg, duke e bërë veten të pasur në mënyrë disproporcionale.

Linja që ndan këto dy grupe quhet “kufiri i prodhimit”.

Një histori e shkurtër e vlerës dhe shkollave kryesore të mendimit gjatë shekujve

Ekonomistët janë përpjekur të përcaktojnë “vlerën” që nga shekulli i nëntëmbëdhjetë.

Që në fillim, një nga pikat më të debatuara është marrëdhënia midis vlerës dhe çmimit. Shkolla të ndryshme të mendimit identifikojnë marrëdhënie thellësisht të ndryshme, nga njëra anë ka nga ata që argumentojnë se vlera rrjedh nga rrethanat në të cilat një objekt

prodhohet (koha e shpenzuar, fuqia punëtore, materialet), dhe për rrjedhojë çmimi duhet të përcaktohet në bazë të vlerës. Megjithatë, një ide tjetër filloi shumë shpejt të zbatohej: çmimi duhet të vendoset nga tregu, bazuar në atë se sa janë të gatshëm dhe sa janë në gjendje të paguajnë konsumatorët për atë produkt, duke vendosur për rrjedhojë vlerën e tij.

Këto janë shkollat ​​kryesore të mendimit që ne mund të identifikojmë, të shoqëruara me një tregues të idesë së tyre se nga buron vlera:

• 1600- Tregtia Merkantiliste





• 1700 Fiziokratët – Bujqësi





• 1800 Ekonomistë Klasikë – Fuqia Punëtore





• 1900 / prezent Neoklasike – Preferenca

Si ka evoluar koncepti i “të ardhurave”.

Koncepti i “të ardhurave” ka ndryshuar shumë gjatë shekujve, pasi të ardhurat janë mekanizmi kryesor i nxjerrjes së vlerës. Në shekullin e tetëmbëdhjetë, ajo shihej si e ardhur e pafituar, pasi konsiderohej se vinte vetëm nga riorganizimi i burimeve para-ekzistuese.

Teoria neoklasike na thotë se vlera rrjedh nga çmimi. Rrjedhimisht, të ardhurat që rezultojnë duhet të jenë produktive. Prandaj, koncepti i të ardhurave të pafituara zhduket.

Në ekonominë neoklasike, të ardhurat duhet, sipas përkufizimit, të pasqyrojnë produktivitetin.

Si matet pasuria e një kombi?

Çdo ditë dëgjojmë politikanë, media dhe ekspertë që flasin për PBB-në, si një mënyrë për të matur rritjen e mallrave dhe shërbimeve në një ekonomi: me fjalë të tjera, “pasurinë” e një kombi.

Por nga vijnë këto të dhëna? Si mund të ndikojë në të perceptimi ynë i vlerës?

Dobia marxhinale ka një ndikim të madh në matjen e aktivitetit dhe rritjes ekonomike.

Por nëse ka të meta në mënyrën se si ne llogarisim këtë rritje dhe indeksin e pasurisë, politikëbërësit mund të marrin informacion mashtrues dhe të manipulohen nga ata që kanë interesa ekonomike.

PBB-ja bazohet në “vlerën e shtuar” të aktiviteteve ekonomike të një vendi. Përcaktimi se cilat aktivitete i përkasin grupit “prodhues” është pra vendimtar për t’i dhënë një drejtim të caktuar ekonomisë së një vendi apo sistemi. Një nga sektorët më të diskutuar në këtë

fusha është sektori publik: cili është roli i qeverisë në ekonomi? A është thjesht një kosto, apo është në gjendje të gjenerojë pasuri?

Sektori financiar dhe ndryshimet e tij

Për pjesën më të madhe të historisë moderne, bankat dhe tregjet financiare shiheshin si një kosto brenda tregut. Fitimet e tyre ishin një vlerë e shtuar vetëm në atë që lehtësonin shpërndarjen e burimeve, nëpërmjet një sistemi pagese. Megjithatë, në dekadat e fundit, ne kemi qenë dëshmitarë të një financimi të shpejtë të tregut, deri në atë pikë sa të përfshihen aktivitetet financiare brenda kufirit të prodhimit.

Aktorët kryesorë të sektorit financiar, nxjerrësit e pasurisë, kanë kapitalizuar këtë gjë, të cilët përmes historive të ndërtuara dhe të hulumtuara kanë arritur të promovojnë imazhin e tyre si krijues të pasurisë, duke marrë avantazhe të forta fiskale dhe legjislative. Pozicioni i tyre dominues në treg shkaktoi 2008 krizë ekonomike.

Rritja e sektorit financiar dhe efektet në ekonomi

Kur flasim për sektorin financiar, duhet të kemi parasysh se ai ka shumë forma.

Aktiviteteve tradicionale, si ato bankare, i janë bashkuar të reja, të cilat nuk janë të rregulluara njësoj si bankat. Për shkak të mungesës së legjislacionit, këto aktivitete janë rritur në mënyrë disproporcionale. Ekzistojnë dy aspekte kryesore për të kuptuar rritjen e sektorit financiar dhe efektet e tij në ekonomi.

E para është rritja e saj absolute, për sa i përket pjesës së tregut ekonomik. Menaxhimi i aseteve është bërë një nga karakteristikat kryesore të kapitalizmit modern. Objektivi kryesor i menaxhimit të aseteve është kërkimi i të ardhurave.

Ndikimi i sektorit financiar në aktivitetet jofinanciare

Aspekti i dytë që duhet kuptuar është ndikimi që sektori financiar ka pasur në aktivitetet jofinanciare. Rritja e jashtëzakonshme e këtij sektori u përhap edhe në industritë jofinanciare, si prodhimi. Këto aktivitete menaxhohen gjithnjë e më shumë nga operatorët financiarë. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme të kuptohet shtrirja e financimit në sektorin e prodhimit.

Riblerja e aksioneve është një nga mekanizmat më të shquar dhe më të dëmshëm për ekonominë, kjo përfshin një kompani që blen aksione nga aksionerët e saj, duke rritur të ardhurat nga ato aksione në një kohë shumë të shkurtër, duke fryrë kështu fitimet për ata që janë në krye.

Kjo rrjedhimisht rrit ndarjen sociale, duke krijuar disbalanca të mëdha në botën perëndimore.

Këto praktika tani janë subjekt i kritikës morale. Si mund ta justifikojmë një çekuilibër të tillë?

Për t’u kthyer në një situatë më të ekuilibruar, duhet t’i bëjmë vetes dy pyetje:

Ku ndodh krijimi, nxjerrja dhe shkatërrimi i pasurisë?

Si mund ta drejtojmë ekonominë drejt krijimit të vërtetë të pasurisë?

Nxjerrja e vlerës përmes ekonomisë së inovacionit

Ne po përjetojmë një revolucion teknologjik. Gjigantët që dominojnë tregun janë pothuajse të gjitha kompanitë e teknologjisë. Na thuhet vazhdimisht t’i pranojmë si forca ndryshimi, që do të zëvendësojnë sistemin e vjetër.

Fitimet e tyre të mëdha, dhe dominimi i tyre në treg, justifikohen me nocionin se ata “gjenerojnë pasuri”.

Po kështu, kompanitë e mëdha farmaceutike justifikojnë çmimet e tepruara të disa barnave me histori të kapaciteteve inovative, kostove që rrjedhin, etj.

Pra, edhe në ekonominë e inovacionit jemi dëshmitarë të nxjerrjes së pasurisë, ashtu siç kemi vërejtur në sektorin financiar.

Për të studiuar fenomenin, është e nevojshme të kuptohet se si ndodh inovacioni. Tri karakteristikat themelore të procesit inovativ janë: kumulativiteti, paqëndrueshmëria dhe bashkësia.

Është e vështirë të imagjinohet rritja ekonomike pa inovacion. Megjithatë, ajo duhet të rregullohet siç duhet, duke siguruar që ajo që prodhon të çojë në gjenerimin e pasurisë, dhe jo vetëm në përvetësimin e saj joproporcional.

Sektori financiar dhe ai publik

Siç e kemi parë, në realitet, sektori financiar ka qenë shumë më pak produktiv nga sa mund të besojmë deri më tani. Në të kundërt, sektori publik, ose qeveria, shpesh njihet shumë më pak se sa e meriton. Koncepti i “vlerës publike” ekziston për mijëvjeçarë, gjurmë të tij mund të gjejmë në tekstet e Aristotelit.

Historitë e joefikasitetit në sektorin publik kanë bërë që fushat e qeverisë të “kompetencës” janë reduktuar, madje ka pjesë të tregut ku ndërhyrja e qeverisë do të shihej si “e dëmshme”.

Sigurisht që qeveria njihet shpesh në rolin e “lehtësuesit”, i cili duhet të sigurojë që ekonomia të lulëzojë, duke mbrojtur pronën private, duke investuar në infrastrukturë dhe duke u marrë me legjislacionin. Por pasi të bëhet kjo, duhet të largohet mënjanë.

Shumë ekonomistë po rishikojnë rolin e qeverisë në ekonomi. Së bashku me institucionet, traditat e një shoqërie janë barku në të cilin tregjet mund të lulëzojnë.

Pasi narrativa në lidhje me krijimin e pasurisë të jetë përshtatur, ne mund të fillojmë të planifikojmë ndryshime dhe të çlirojmë sektorin publik dhe privat nga kufizimet që i pengojnë ata.

Nuk është një detyrë e lehtë dhe do të kërkojë, si hap të parë, ripozicionimin e të gjithë “lojtarëve” të përfshirë në procesin e krijimit të pasurisë.

Kriza financiare e vitit 2008 dhe ekonomia e shpresës

Kriza globale financiare e vitit 2008, pasojat e së cilës ende jehojnë në tregje, ndezi kritika të forta ndaj sistemit modern kapitalist: ai është shumë “spekulativ”, shpërblen “kërkuesit e të ardhurave” në vend të “krijuesve të pasurisë”. Ai lejoi gjithashtu rritjen e shfrenuar të sektorit financiar, i cili favorizoi shkëmbimin e aktiveve të lidhura me aktivitete dhe investime që gjenerojnë vende të reja pune dhe aktive të prekshme.

Vlera nga qendra e teorisë ekonomike është shndërruar në një kategori subjektive, e lidhur me preferencat e agjentëve të ndryshëm ekonomikë. Në të njëjtën kohë, çmimi është bërë një tregues i vlerës: nëse diçka mund të shitet me një çmim, atëherë ajo ka vlerë.

E gjithë kjo u shoqërua me një rrëfim të saktë që hyri në çështjet publike dhe politike.

Duke e harruar ndryshimin midis krijimit dhe nxjerrjes, ua bëmë të lehtë disave që ta quanin veten krijues, ndërsa në realitet ata nuk bëjnë gjë tjetër veçse nxjerrin pasuri nga tregu.

Vetëm duke diskutuar hapur vlerën dhe duke hequr fuqinë ideologjike dhe politike që kanë akumuluar këta sektorë do të jemi në gjendje të identifikojmë aktivitetet minerare në sektorë të ndryshëm.

Ne kemi nevojë për një kuptim më dinamik të asaj që do të thotë “krijimi” dhe “nxjerrja” në kontekstin e objektivave shoqërorë që i vendosim vetes.

Në fund të fundit, nëse mund të ëndërrojmë për një të ardhme më të mirë dhe të sigurohemi që kjo të ndodhë, nuk ka arsye të shqetësohemi për vlerën.