Mendimi kritik – Një aftësi që të duhet

Mendimi kritik është aftësia për të menduar qartë, racionalisht dhe  duke kuptuar lidhjen logjike midis ideve. 

Mendimi kritik ka qenë subjekt i shumë debateve dhe mendimeve që nga koha e filozofëve të hershëm grekë si Platoni dhe Sokrati. Gjithashtu ka vazhduar të jetë temë diskutimi në epokën moderne, për shembull aftësia për të njohur lajmet e rreme.

Në këtë artikull do mund të lexoni:

1. Vlerëso nëse ke mendim kritik





2. Zbulo aftësitë që na duhen për të menduarit kritik





3. Përmirëso të menduarin kritik





4. Ushtrim për mendimin kritik

1. Vlerëso nëse ke mendim kritik

Ju:

• Kuptoni lidhjet midis ideve.

• Përcaktoni rëndësinë e argumenteve dhe ideve.





• Njihni, ndërtoni dhe vlerësoni argumentet.





• Identifikoni mospërputhjet dhe gabimet në arsyetim.





• U qaseni problemeve në mënyrë konsistente dhe sistematike.





• Reflektoni mbi justifikimin e supozimeve, besimeve dhe vlerave të tyre.

Mendimi kritik është të menduarit për gjërat në atë mënyrë që të arrihet në zgjidhjen më të mirë të mundshme.

2. Zbulo aftësitë që na duhen për të menduarit kritik

Aftësitë që na duhen për të qenë në gjendje të mendojmë në mënyrë kritike janë të ndryshme dhe përfshijnë:

• Vëzhgimin;





• Analizën;





• Interpretimin;





• Reflektimin;





• Vlerësimin;





• Konkluzionet;





• Shpjegimin;





• Zgjidhjen e problemeve dhe marrjen e vendimeve.

3. Përmirëso të menduarin kritik

Duhet të jemi të vetëdijshëm se askush nga ne nuk mendon në mënyrë kritike gjatë gjithë kohës. Sidomos kur vetëkontrolli ynë ndikohet nga zemërimi, pikëllimi apo gëzimi.

Lajmi i mirë është se aftësia e të menduarit kritik ndryshon sipas mentalitetit tonë aktual dhe ne mund të mësojmë të përmirësojmë aftësinë e të menduarit kritik.

Mendoni për diçka që dikush ju ka thënë kohët e fundit. Më pas bëni vetes pyetjet e mëposhtme:

• Kush e tha?
  
  
  
  • Dikush që njeh? Dikush në një pozicion autoriteti apo pushteti? A ka rëndësi kush ju tha këtë?
  
  
  
  

• Çfarë thanë ata?
  
  
  
  • A dhanë fakte apo opinione? A i dhanë ata të gjitha faktet? A lanë ndonjë gjë jashtë?
  
  
  
  





• Ku e thanë?
  
  
  
  • Ishte në publik apo privat? A patën njerëzit e tjerë një shans për t’iu përgjigjur një me një mendim alternativ?
  
  
  
  





• Kur e thanë?
  
  
  
  • Ishte para, gjatë apo pas një ngjarjeje të rëndësishme? A është koha e rëndësishme?
  
  
  
  





• Pse e thanë?
  
  
  
  • A e shpjeguan ata arsyetimin pas mendimit të tyre? A po përpiqeshin të bënin dikë të dukej mirë apo keq?
  
  
  
  





• Si e thanë?
  
  
  
  • Ishin të lumtur apo të trishtuar, të zemëruar apo indiferentë? E kanë shkruar apo e kanë thënë? A e kuptoni se çfarë u tha?
  
  
  
  

4. Ushtrim për mendimin kritik

• Mendoni për një temë ose çështje në një mënyrë objektive dhe kritike.





• Identifikoni argumentet e ndryshme që ekzistojnë në lidhje me një çështje të caktuar.





• Vlerësoni një këndvështrim për të përcaktuar se sa i fortë ose i vlefshëm është.





• Njihni çdo dobësi ose pikë negative që ka në prova ose argument.





• Vini re se çfarë implikimesh mund të ketë pas një deklarate ose argumenti.





• Siguroni arsyetim të strukturuar dhe mbështetje për një argument që dëshirojmë të bëjmë.

Konkluzion

Në fund të fundit, pothuajse asnjë informacion që kemi në dispozicion, qoftë nga jashtë apo nga brenda, nuk mbart ndonjë garanci për jetëgjatësinë apo përshtatshmërinë e tij. 

Udhëzimet e rregullta hap pas hapi mund të ofrojnë një lloj strukture, mbi të cilën kuptimi ynë bazë i të menduarit kritik mund të lulëzojë, por nuk e bën dhe nuk mund të sigurojë ndonjë kufi sigurie, dobieje ose jetëgjatësie.

Për më shumë strategji, kohë e shfrytëzuar mirë për veten apo punën tuaj, kaloni këtu.