Deep work

Puna e Thellë përkundrejt Punës Sipërfaqësore: Situata e Punëtorëve të Dijeve Moderne

“Puna e thellë” – një përkufizim i sajuar nga vetë Cal Newport – përfshin ato veprimtari profesionale që kryhen në një gjendje përqendrimi pa shkëputje që i shtyn aftësitë tona njohëse në kufirin e tyre më të lartë. Këto përpjekje krijojnë një vlerë të re, përmirësojnë aftësinë tonë dhe janë të vështira për t’u kopjuar.

Praktikisht, puna e thellë na lejon ta “shtrydhim” deri në pikën e fundit të vlerës, aftësinë tonë intelektuale. Nuk është rastësi që jetët e shumë figurave me ndikim në historinë e vonë dhe të kaluar bashkohen nga angazhimi për një punë të thellë: një mbi të gjithë Carl Jung, i cili kishte ndërtuar një kullë ku kaloi periudha në izolim të thellë intelektual.

Megjithatë, qasja e shumë intelektualëve të së kaluarës bie në kontrast të fortë me atë të “punëtorëve të dijeve moderne’’, karakterizuar nga një tendencë e shpërqendrimit të shtuar nga sistemet e rrjeteve të gjendshme kudo (e-mail, sms, WhatsApp dhe mesazhe të tjera të çastit, mediat sociale dhe burime dixhitale).

Përhapja në rritje e këtyre sistemeve dhe aksesi i tyre i kudo ndodhur kanë copëzuar në mënyrë drastike vëmendjen e shumicës së punonjësve dhe kjo gjendje e vëmendjes së copëzuar është në kontrast të plotë me punën e thellë, e cila kërkon periudha të gjata mendimi të pandërprerë.

Në të njëjtën kohë, nuk mund të thuhet se punëtorët e njohurive moderne, i kalojnë ditët e tyre të punës në përtaci: përkundrazi, duken dhe ndihen më të zënë se kurrë. Nga vjen atëherë kjo mospërputhje? Për ta shpjeguar duhet të prezantojmë konceptin e “punës sipërfaqësore”, domethënë ato aktivitete logjistike që nuk kërkojnë përpjekje njohëse, të zbatuara shpesh ndërsa janë në gjendje shpërqendrimi.

Këto aktivitete kanë tendencë të mos krijojnë shumë vlera të reja në botë dhe janë të lehta për t’u kopjuar. Praktikisht: e kundërta e punës së thellë. Në epokën e sistemeve të rrjeteve, punonjësit e njohurive e zëvendësojnë gjithnjë e më shumë punën e thellë me alternativën sipërfaqësore, një qëndrim që për shumë arsye nuk është i lehtë të ndryshohet.

Vlera e punës së thellë në ekonominë e informacionit dhe fuqia e “super yjeve”

Pavarësisht nga çdo debat filozofik mbi të mirat ose mangësitë e hiper-lidhjes moderne, teza e autorit është se zhvendosja e kulturës sonë drejt sipërfaqësores po krijon një mundësi masive ekonomike dhe personale për ata të paktët të cilët njohin rëndësinë e rezistencës ndaj saj dhe i japin përparësi thellësisë.

Me rritjen e teknologjive dixhitale, ndërsa hendeku midis aftësive njerëzore dhe mekanike ngushtohet, punëdhënësit kanë gjithnjë e më shumë prirjen të zëvendësojnë makineritë me njerëzit. Në kohën kur një biznes mund të realizohet vetëm nga njerëzit, përmirësimet në komunikim po e bëjnë punën në largësi më të lehtë, kompanitë motivohen të transferojnë rolet kryesore te “yjet”, kudo që janë në botë.

Ata që janë në gjendje të japin më të mirën në një shkallë globale do të shpërblehen gjithnjë e më shumë dhe të jesh më i miri në diçka kërkon aftësinë për të bërë punë të thellë. Prandaj është e qartë se kjo aftësi merr një vlerë të pamatshme për ata që duan të përparojnë në një ekonomi globale të informacionit konkurrues, aq sa përcaktohet si “superfuqia e shekullit 21”.

Ideja themeluese e librit është pra “hipoteza e punës së thellë”, sipas së cilës aftësia për të zbatuar punë të thellë po bëhet gjithnjë e më e rrallë dhe në të njëjtën kohë gjithnjë e më e vlefshme në ekonominë tonë. Si rezultat, ata pak që do të mësojnë të kultivojnë këtë aftësi do të lulëzojnë, duke e bërë atë thelbin e jetës së tyre të punës. Ky është një “Riorganizim i Madh” i punës dhe ekonomisë globale që po krijon një hendek. Disa vende pune do të jenë automatike, ndërsa të tjerat do të bëhen gjithnjë e më të vlefshme.

Në këtë situatë vetëm tre grupe njerëzish do të lulëzojnë me të vërtetë, ndërsa të gjithë të tjerët do të kenë kushte më të pasigurta:

1. Punëtorët tejmase të aftë të cilët mund të punojnë me makina inteligjente dhe të zotërojnë në mënyrë krijuese arsyetime më abstrakte dhe të bazuara tek të dhënat





2. Superstarët, më të mirët në fushën e tyre, si programues, konsulentë, tregtarë, dizajnerë, shkrimtarë dhe muzikantë, talentet e të cilëve janë bërë të arritshme në mënyrë universale nga puna në distancë





3. Pronarët, ose ata që mbajnë kapitalin për të investuar në teknologjitë që po drejtojnë riorganizimin.

Nëse nuk jeni “pronar”, për të lulëzuar do të duhet të synoni t’i përkisni dy grupeve të para falë dy aftësive themelore. Aftësisë për të mësuar shpejt gjëra të reja (veçanërisht në lidhje me makineritë dhe teknologjinë) dhe aftësinë për të sjellë rezultate konkrete, me vlerë për të tjerët, në nivel përsosmërie, si për nga cilësia, ashtu edhe nga shpejtësia.

Të dyja këto aftësi varen nga aftësia për të bërë punë të thellë dhe “praktikë e qëllimshme”. Pra, një periudhë e gjatë e përpjekjes për të përmirësuar performancën në një fushë të caktuar, është ajo që diferencon ata që arriijnë rezultate mesatare, nga ata që arrijnë rezultate të shkëlqyeshme.

“Praktika e qëllimshme” nuk mund të ekzistojë së bashku me shkëputjet, pasi kërkon përqendrim të plotë. Puna e thellë na lejon të shmangim të ashtuquajturën “mbetje të vëmendjes”, sipas së cilës sa herë që lëvizim nga një detyrë në tjetrën lëmë një mbetje të vëmendjes sonë në detyrën e mëparshme dhe si rezultat, kryejmë më keq detyrën e dytë.

Kjo është arsyeja pse “multitasking” nuk favorizon performancën, ndërsa puna pa shpërqendrime dhe zhvendosje të vëmendjes në një detyrë të vetme të vështirë për një periudhë të gjatë kohore na lejon të arrijmë përsosmërinë, ose të paktën kufirin maksimal të aftësive tona.

Puna e thellë si katalizator për kënaqësinë dhe “kuptimin”

Lidhja midis thellësisë dhe kënaqësisë në punë është e njohur kur bëhet fjalë për mjeshtërinë, ndërsa situata duket se është më pak e qartë për punëtorët e njohurive. Në të vërtetë, megjithatë, kjo lidhje e fortë midis vëmendjes dhe lumturisë, midis punës së thellë dhe kuptimit, është e vërtetë për të gjithë.

Në veçanti, në mbështetje të kësaj teze dhe idesë se “një jetë e thellë është një jetë e mirë” ekzistojnë tre argumente:

1. Nga pikëpamja neurologjike, truri ndërton botëkuptimin tonë bazuar në atë që i kushtojmë vëmendje. Kjo është arsyeja pse përqendrimi në diçka që na lejon të prodhojmë vlerë, rrit kënaqësinë tonë dhe na bën të injorojmë negativen.





2. Nga pikëpamja psikologjike, duhet t’i referohemi psikologut Csikszentmihalyi, i famshëm për të teorizuar gjendjen e rrjedhës, sipas së cilës “qeniet njerëzore janë në momentin më të mirë kur zhyten në diçka stimuluese, ose kur trupi apo mendja çohen në kufijtë e një përpjekje të vullnetshme për të arritur diçka të vështirë dhe të dobishme.” Ndjesia e të shkuarit thellë në një aktivitet sfidues është veçanërisht e dobishme. Kur mendja shtyhet në kufijtë e saj, humbet në aktivitetin me të cilin po merresh dhe kjo gjeneron lumturi. Puna e thellë është një aktivitet që gjeneron gjendjen e rrjedhës, kështu që ndërtimi i jetës profesionale rreth kësaj përvoje është një rrugë e vërtetuar drejt kënaqësisë së thellë.





3. Megjithatë, sipas një këndvështrimi filozofik, në botën pas iluminizmit qenia njerëzore duhet të gjejë një kuptim te gjërat dhe shpesh ky kuptim shoqërohet me aktivitetet e zanatçinjve. E vërteta është se çdo qëllim, qoftë fizik apo njohës i cili mbështet nivele të larta të aftësive mund të gjenerojë kuptim dhe pastërti. Potenciali i zejtarisë mund të gjendet në punët më të shpeshta të ekonomisë së informacionit. Nëse jeni shkrimtar, avokat, tregtar, këshilltar, puna juaj është një art dhe nëse zotëroni aftësi dhe i zhvilloni me respekt dhe kujdes, mund të krijoni kuptim në përpjekjet e përditshme të jetës suaj profesionale.

Pse kompanitë moderne përqendrohen te puna sipërfaqësore në vend të punës së thellë

Edhe pse puna e thellë është mjaft e rëndësishme, nuk promovohet fare nga kompanitë. Shumë ide të tjera theksohen dhe përcaktohen si përparësi mbi punën e thellë, të tilla si bashkëpunimi rastësor (i ashtuquajturi serendipity) që lind në zyra të hapura, komunikimi i shpejtë dhe një prani aktive në mediat sociale. Të gjitha trendet që nuk bëjnë gjë tjetër përveçse ulin aftësinë e njerëzve për t’u përqëndruar.

Praktikisht, tendencat kryesore të punës aktuale zvogëlojnë aftësinë e njerëzve për të zbatuar punë të thellë edhe kur përfitimet e premtuara nga këto prirje janë padyshim më pak se përfitimet që vijnë nga një angazhim për punë të thellë (të tilla si aftësia për të mësuar gjëra të vështira më shpejt dhe prodhimtaria në nivele më të larta). Një nga arsyet është e ashtuquajtura “vrima e zezë e matjeve”, ose vështirësia e matjes së prekshme të kostove dhe përfitimeve të punës së cekët në krahasim me punën e thellë. Por kjo nuk është arsyeja e vetme.

Le të analizojmë të tjerat:

Parimi i rezistencës më të vogël.

Sipas të cilit në një mjedis pune në mungesë të reagimeve të qarta për ndikimin e sjelljeve të ndryshme, ne priremi drejt atyre që janë më të lehta në atë moment, si menaxhimi i email-eve! Nëse email-et do të zhvendoseshin në skajet e ditës sonë të punës, do të duhet të përkushtohemi më me kujdes dhe strategjikisht për të kuptuar se çfarë duhet të punojmë dhe për sa kohë.

Gjë që është shumë më e vështirë sesa ta lëmë veten të udhëhiqemi nga urgjencat e vendosura nga postat elektronike dhe mesazhet e çastit. Parimi i rezistencës më të vogël mbështet një kulturë pune që na kursen shqetësimin e përqendrimit dhe planifikimit për një periudhë afatshkurtër, por kjo vjen në kurriz të kënaqësisë dhe prodhimit të vlerës reale në planin afatgjatë.

Zellshmëria si zëvendësuese e produktivitetit.

Problemi kryesor për punonjësit e njohurive është se duke dashur të vërtetojnë që janë anëtarë produktivë të shoqërisë dhe se meritojnë një pagë, gjenden pa parametrat për ta bërë. Ata as nuk kanë ndonjë gjë fizike dhe të prekshme për të treguar si provë të angazhimit të tyre.

Kjo ka çuar në një hap prapa në epokën industriale me konceptin e “produktivitetit”. Punëtorët e njohurive moderne janë të imponuar që të duken gjithmonë të angazhuar dhe me aktivitete sipërfaqësore sepse nuk kanë mënyrë më të mirë për të vërtetuar vlerën e tyre.

Puna e dijes nuk është një hallkë zinxhiri dhe nxjerrja e vlerës nga informacioni është një aktivitet që shpesh bie në kontrast me zellin. Imagjinoni një gazetar që duhet të shkruajë një raport të rëndësishëm hetimor, duke gjetur burime delikate, duke hulumtuar të dhëna, duke kryer intervista për javë të tëra.

Vështirë se mund ta bënte mirë nëse do t’i kushtonte vëmendjen e tij cicërimave shumë herë në ditë! Megjithatë, edhe New York Times kujdeset që t’u dërgojë njoftime periodike reporterëve të saj për t’i kujtuar ata që të mbajnë aktive llogaritë e tyre në Twitter!

Kulti i internetit.

Injorimi i trendeve dixhitale sot gjeneron dyshim në rastin më të mirë, por na bën të dukemi të prapambetur në rastin më të keq. Puna e thellë është në disavantazh nga kultura dixhitale sepse vlerëson cilësinë, zanatin, mjeshtërinë, të cilat nuk kanë lidhje me teknologjinë. Gjithashtu, mbështetja e punës së thellë shpesh kërkon refuzimin e shumë teknologjive të reja dhe hi-tech.

Si të zbatojmë një punë të thellë në jetën tonë: Rëndësia e Rutinave dhe Ritualeve

Për ta bërë punën e thellë një pjesë të rregullt dhe kuptimplotë të jetës sonë të përditshme, është thelbësore të shtojmë rutina dhe rituale në jetën tonë profesionale. Në këtë mënyrë do të jemi në gjendje të minimizojmë vullnetin e nevojshëm për të kaluar në një gjendje përqendrimi të pandërprerë, duke arritur që vazhdimisht të arrijmë kufirin e aftësisë sonë për t’u përqendruar.

Meqenëse nuk mund të ketë një qasje që funksionon për të gjithë, autori propozon të zgjedhim midis katër qasjeve për punë të thellë:

1. Qasja monastike. Është qasja më drastike dhe siç e thotë edhe vetë emri, përfshin izolim të plotë, për shembull duke u zhvendosur në një kabinë në pyll, për të shkruar një roman. Ata që praktikojnë këtë filozofi zakonisht kanë një qëllim specifik profesional, me vlerë të lartë dhe zemra e suksesit të tyre qëndron në bërjen e një gjëje jashtëzakonisht mirë (p.sh. një studiues ose shkrimtar).





2. Qasja bimodale. Ai përfshin alternimin midis një jete normalisht të ngarkuar dhe një qasjeje monastike. Jung, për shembull, e alternoi praktikën e tij normale terapeutike dhe jetën shoqërore në Cyrih me një qasje monastike në Kullën e tij Bollinger. Në rastin tonë, ne mund të zgjedhim t’i kushtojmë vetëm disa muaj në vit punës së thellë.





3. Qasja ritmike. Planifikoni të vendosni blloqe kohore fikse çdo ditë për punë të thellë (p.sh. nga ora 5 deri në 7 të mëngjesit), ose disa ditë fikse gjatë javës (p.sh. të hënën dhe të enjten) dhe përdorni një gjurmues për të ndjekur përparimin tuaj. Do të jetë gjithashtu e rëndësishme të krijoni rituale specifike që përfshijnë se ku dhe si të punoni dhe për sa kohë.





4. Qasja gazetareske. Momentet e kohës së lirë që gjejmë në ditë, t’ia kushtojmë punës së thellë, pa e planifikuar paraprakisht, ashtu si një gazetar që duhet të qëndrojë “në rrugën e duhur” dhe i përkushtohet thellimit në atë që kërkon puna e tij ndërkohë që ndodhin ngjarjet, duke punuar mirë falë një afati të saktë. Është qasja më e vështirë për tu zbatuar dhe më pak e përshtatshme për fillestarët e punës së thellë, pikërisht sepse nuk ka një strukturë precize.

Cilado qoftë qasja që zgjidhni, mos harroni të përqendroheni në një qëllim specifik dhe të rëndësishëm, diçka që mund t’ju sjellë përfitime të prekshme dhe të konsiderueshme profesionale dhe që për pasojë do ta trajtoni më lehtë me entuziazëm.

Përdorni pushimin sistematik dhe meditimin produktiv për të punuar më thellë

Përqendrimi intensiv dhe aftësia për t’i rezistuar shpërqendrimeve janë aftësi që duhen trajnuar. Situata duhet të jetë kjo, në vend që të caktoni pushime të herëpashershme nga shpërqendrimi në fokus, duhet të caktoni pushime të herëpashershme nga fokusi për t’ju ​​shpërqendruar, për shembull duke planifikuar blloqe specifike të kohës për të kaluar në internet.

Gjithashtu është e nevojshme të kujdesesh për përqendrimin vetjak jashtë sesioneve të thella të punës, duke futur rregullisht kohë plotësisht të lirë nga shqetësimet profesionale në ditën tënde. Ky pushim sistematik është, në mënyrë mjaft paradoksale, i nevojshëm për të kryer një punë të thellë, për tre arsye:

1. Pushimi ndihmon intuitën. Nuk është rastësi që vendimet më të mira merren shpesh pasi një pyetje lihet pak kohë në mendjen tonë të pavetëdijshme. Duke zënë mendjen e ndërgjegjshme me aktivitete rekreative, do të jeni në gjendje të merrni vendime më të mira.





2. Pushimi lejon të rimbushen energjitë e nevojshme për të punuar në thellësi. Lloji i vëmendjes së përdorur gjatë punës së thellë, e ashtuquajtura vëmendje e drejtpërdrejtë, është një burim i kufizuar. Për ta rimbushur atë, duhet të bëhet një pushim herë pas here.





3. Aftësia e secilit prej nesh për të punuar në thellësi në një ditë të caktuar është e kufizuar në disa orë. Pasi të jetë shteruar kufiri ynë ditor, gjithçka që bëjmë më pas do të jetë më pak produktive dhe efektive.

Sidoqoftë, është e rëndësishme të mbahet mend se kur flasim për pushim, nuk po flasim për punë sipërfaqësore, as për aktivitete që vazhdojnë të përdorin vëmendjen e drejtpërdrejtë. Në vend të kësaj, po flasim për të bërë një shëtitje, një bisedë me një mik, të dëgjojmë muzikë, të luajmë me fëmijë, të vrapojmë, etj. Bëhet fjalë për të përfituar sa më shumë, qoftë nga orët e punës ashtu edhe nga orët e pushimit.

Një teknikë tjetër interesante e propozuar nga autori është meditimi produktiv, i cili planifikon të përdorë kohët tona “joproduktive” për t’ia kushtuar ato mendimeve të thella. Për shembull, nëse duhet të udhëtoni me metro për 30 minuta për të punuar çdo ditë, mund ta përdorni atë kohë për të menduar dhe për të zgjidhur mendërisht një problem kompleks.

Përveç kohës së transportit, meditimi produktiv mund të zbatohet në momente të tilla si dushi, punët e shtëpisë, blerjet e ushqimeve, vrapimi ose ecja. Qëllimi është që të merrni një periudhë kohe kur jeni të zënë fizikisht por jo mendërisht dhe përqendroni vëmendjen tuaj në një problem specifik profesional.

Hiqni shpërqendrimin e mediave sociale, pengesa kryesore për punën e thellë

Mediat sociale janë fajtorët kryesorë kur bëhet fjalë për punën dhe jetën sipërfaqësore. Autori flet për qasjen “një përfitim çfarëdo”, sipas të cilit ndihemi të justifikuar për përdorimin e një rrjeti social nëse mund të identifikojmë një përfitim të çfardoshëm, ose çfarëdo gjëje që mund të humbasim duke mos e bërë atë.

Përkundrazi, duhet të përdorim një qasje “artizanale” për zgjedhjen e mjeteve tona të networking-ut. Pra, duhet të identifikojmë faktorët kryç që përcaktojnë suksesin dhe lumturinë në jetën tonë profesionale dhe personale dhe të përdorim një mjet vetëm nëse ndikon pozitivisht në këta faktorë që tejkalojnë qënësishëm qasjet negative.

Sipas autorit, të punosh në thellësi është praktikisht e pamundur nëse ndjen nevojën të kridhesh në mediat sociale çdo dy minuta. Këshilla është që të zbatohet parimi Pareto, sipas të cilit në shumë zona 80% e një efekti përcaktohet nga 20% e shkaqeve të mundshme. Prandaj është thelbësore të përqendrohemi në atë që bën ndryshimin drejt qëllimeve tona dhe për shumicën prej nesh media sociale nuk e bën.

Një tjetër këshillë për të ndaluar thirrjen e rrjeteve sociale është të planifikoni kohën tuaj të lirë, duke menduar paraprakisht për aktivitetet ose për të kultivuar një hobi, në mënyrë që të mos përfundoni të hipnotizuar nga njoftimet. Përfundimi: Nëse doni të eleminoni varësinë nga mediat sociale dhe faqet argëtuese, duhet t’i jepni trurit tuaj një alternativë cilësore, si një libër apo hobi tjetër përmbushës që ju bën të ndiheni të kënaqur dhe të filloni ditën pasardhëse më të qetë.

Midis zgjedhjes për të jetuar në hiper-lidhje dhe vendimit për të eleminuar plotësisht mediat sociale ekziston një zgjedhje e tretë. Të pranosh që këto mjete nuk janë të mbrapshta dhe se disa prej tyre mund të jenë gjithashtu të dobishme për sukses dhe lumturi, por në të njëjtën kohë mësoni ta bëni qasjen e tyre në rezervat e kohës dhe vëmendjes, shumë më të kufizuar.

Përfundoni punën çdo ditë në të njëjtën kohë dhe strategji të tjera për të ndaluar sipërfaqësoren

Nëse të intereson seriozisht puna në thellësi, duhet të heqësh dorë nga sipërfaqësorja.  Duhet të planifikosh kohë për punë të thellë dhe të shpenzosh sa më pak kohë të jetë e mundur në punë sipërfaqësore. Për shumicën e bizneseve, eliminimi i një pjese të madhe të sipërfaqësores, do ta linte bilancin të pandryshuar.

Nëse nuk eleminoni vetëm sipërfaqësoren, por gjithashtu e zëvendësoni me punë të thellë, biznesi do të jetë më i suksesshëm. Një sasi e caktuar e punës sipërfaqësore është e pashmangshme, por duhet ta mbani të kufizuar në një pikë ku nuk cënon aftësitë tuaja për të kultivuar plotësisht përpjekjet më të thella që përcaktojnë ndikimin tuaj.

Këtu janë disa strategji për ta bërë këtë:

Programoni çdo minutë të ditës suaj.

Qëllimi nuk është që t’i përmbaheni programit me çdo kusht, por gjithmonë të mbani fokusin në atë që po bëni me kohën tuaj, edhe nëse do të thotë të rishikoni vendimet tuaja disa herë gjatë gjithë ditës. Nuk ka të bëjë me detyrim, por me vetëdije.

Ky zakon në fakt ju bën që ta trajtoni kohën tuaj me respekt dhe të pyesni veten në periudha të ndryshme të ditës: “Çfarë mund të bëj me kohën e mbetur në këtë ditë?” Pa një strukturë, koha përthithet nga sipërfaqësorja, e cila na kënaq në moment, por na largon nga krijimtaria dhe prodhimi i vlerës.

Përfundoni punën çdo ditë në të njëjtën kohë.

Autori sugjeron 5.30 pasdite, por ju mund të zgjidhni kohën tuaj, e rëndësishme është ta respektoni atë. Ky zakon, pas rezistencave të para, do të jetë i lehtë për tu përvetësuar dhe shumë i fortë në ndikimin e tij.

Bëhuni i vështirë. 

Pra, rifitoni kontrollin e email-eve. Krijoni filtra në faqen tuaj për tu kontaktuar dhe kur u përgjigjeni email-eve, bëjeni atë me një qasje të përqendruar në proces. Në vend që të përgjigjeni shpejt për të hequr mendjen tuaj, përgjigjuni me saktësi duke vlerësuar situatën, hapat në progres dhe hapat e ardhshëm. Në këtë mënyrë, do të merrni pak më shumë kohë por do të shmangni më shumë email-e sqaruese në të ardhmen.

Në fund, mos harroni se keni edhe mundësinë të mos i përgjigjeni fare email-eve! Në veçanti, keni të drejtë ta bëni kur një mesazh është i paqartë dhe jua bën të vështirë të shkruani një përgjigje të arsyeshme, kur propozimi nuk ju intereson ose kur nuk do t’ju sjellë asgjë veçanërisht të mirë ose nuk do të ndodhë ndonjë gjë veçanërisht e pakëndshme nëse nuk përgjigjeni.