Barking Up the Wrong Tree

Çfarë çon drejt suksesit?

Çfarë çon vërtet drejt suksesit? Suksesi në një kuptim të përgjithshëm në çdo fushë të jetës dhe jo vetëm ekonomik. Cilat qëndrime dhe sjellje na ndihmojnë të arrijmë qëllimet tona? Le të fillojmë me faktin se shumica e asaj që na është thënë për suksesin dhe si ta arrijmë atë është e arsyeshme, por ka shumë të ngjarë të jetë e gabuar.

A duhet të bëjmë atë që na thuhet, që të jemi të suksesshëm?

Është vërtetuar se studentët më të mirë dhe më të merituar kanë më shumë të ngjarë të ndërtojnë një karrierë, por nuk ka gjasa të ndryshojnë botën ose të lënë vërtet gjurmë. Ata janë shumë të homogjenizuar me sistemin dhe nuk kanë atë “shkëndijën” krijuese që iu lejon atyre të thyejnë mykun.

Gautam Mukunda, profesor në Shkollën e Biznesit të Harvardit, argumenton se ekzistojnë dy lloje të ndryshme udhëheqësish:

Lloji i parë ndjek rregullat dhe bën atë që i thuhet (udhëheqësi i filtruar).

Lloji i dytë nuk ndjek rregullat, përkundrazi prish formën (udhëheqësi i pa filtruar). Këto të fundit janë ato që zakonisht kanë ndikimin më të madh, pasi kanë cilësi unike që i dallojnë nga të tjerët (“tipare përforcuese”).

Këto tipare fuqizuese mund të shndërrojnë dobësitë më të mëdha në pika të forta.

Shumë herë i emërtojmë qëndrimet si të mira ose të këqija, por në të vërtetë ato janë thjesht të ndryshme. Diçka që në pamje të parë mund të duket si defekt, nëse vendoset në kontekstin e duhur mund të jetë një avantazh.

Ne kalojmë shumë kohë duke u përpjekur të jemi të mirë, por në shumë raste të jesh i mirë thjesht do të thotë të jesh mediokër. Për të qenë më të mirët duhet të jemi të ndryshëm dhe kjo është e mundur vetëm nëse vendosim të mendojmë me kokën tonë dhe jo me vizionin “standard” që shoqëria na imponon.

Gautam Mukunda argumenton se duhen dy hapa për të arritur suksesin:

1. Njohja e vetvetes.

Për të arritur atë që duam në jetë është e rëndësishme të njohim pikat tona të forta. Nëse ju pëlqen të ndiqni rregullat, pra nëse jeni një udhëheqës i “filtruar”, atëherë sigurohuni që të keni një plan specifik që funksionon për ju. Nëse përkundrazi ndiheni udhëheqës “i pa filtruar”, një “outsider”, do të keni vështirësi nëse përpiqeni t’i përmbaheni një modeli të saktë. Nëse mbytni tiparet tuaja fuqizuese, jo vetëm që do të jeni në konflikt me veten tuaj, por do të mohoni avantazhet tuaja.

2. Zgjedhja e mjedisit më të përshtatshëm.

Nuk mjafton të jesh i vetëdijshëm për pikat e forta të një personi, duhet gjithashtu të dihet në cilin kontekst të zbatohen. Në ambientin e duhur do të jeni në gjendje të shfrytëzoni sa më mirë pikat tuaja të forta, do të jeni në gjendje të krijoni vlerë dhe të ndiheni të harmonizuar me atë që jeni dhe me ato që doni të arrini.

A mbërrijnë të fundit djemtë e mirë?

Nëse njerëzit që dalin nga skemat kanë më shumë të ngjarë të jenë të suksesshëm, po sikur të shkelin rregullat deri në atë pikë sa të bëhen të pandershëm?

Që në moshë të vogël na është thënë “Puno shumë, ji i drejtë dhe do të bësh karrierë”. – A funksionon vërtet kështu? Fatkeqësisht jo gjithmonë. Shumë shpesh, në fakt, janë pikërisht njerëzit më pak të ndershëm ata që janë më të suksesshëm.

Meqenëse ata e thonë hapur se çfarë duan, janë më këmbëngulës dhe nuk kanë frikë të veprojnë. Sidoqoftë duhet thënë se ky qëndrim sjell përfitime në periudhën afatshkurtër, por nuk ka jetë të gjatë. Sjelljet e pandershme i shtyjnë njerëzit e tjerë të veprojnë gabim dhe të krijojnë një rreth vicioz që në planin afatgjatë sjell vetëm disavantazhe.

Për të pasur një sukses të qëndrueshëm duhet të kapërceni egoizmin personal në mënyrë që të ndërtoni besim dhe bashkëpunim.

Besimi është thelbësor në ekonomi. Nëse e mendoni, kur i besoni një kompanie ose një produkti, bleni pa e menduar gjatë. Nëse ka besim, transaksionet ekonomike janë më të thjeshta dhe më të shpejta, tregu funksionon më mirë, ka më shumë vlerë për të gjithë.

Në vitet e tij të studimit, Profesor Adam Grant pa që në fund të shkallës së suksesit ka gjithmonë njerëzit më altruistë, ata që japin pa rezerva, Dhënësit. Në të njëjtën kohë, megjithatë, Dhënësit janë gjithashtu në krye të shkallës.

Matcher-ët, domethënë, njerëzit që kërkojnë një ekuilibër midis dhënies dhe marrjes dhe Marrësit, ata që me egoizëm mendojnë vetëm për të marrë, ndodhen në mes.

I vetmi ndryshim midis Dhënësve në fund të shkallës së suksesit dhe atyre në krye është aftësia e tyre për të vendosur kufij. Të jesh Dhënës është një gjë e mirë, por nëse nuk e rregullon veten rrezikon të sherosh forcën dhe të mos arrish qëllimet personale. Si përfundim, pak egoizëm i shëndetshëm ndihmon të jesh Dhënës i suksesshëm.

Kush heq dorë humb dhe kush fiton nuk heq dorë kurrë?

Thuhet se të punosh shumë dhe të mos heqësh dorë kurrë është çelësi i suksesit. Në fakt, vendosmëria në shumë raste është çelësi për arritjen e qëllimeve të dëshiruara.

Atëherë pse është kaq e vështirë të përcaktohet? Nga vjen vendosmëria?

Duke analizuar sjelljet e Navy Seals u zbulua se njerëzit e vendosur, domethënë ata që nuk dorëzohen, kanë një dialog të brendshëm pozitiv dhe kjo forcon mendjen dhe aftësinë për t’i rezistuar sfidave.

Të flasësh me veten në një mënyrë pozitive krijon optimizëm dhe optimizmi gjeneron vendosmëri, përmirëson shëndetin dhe zgjat jetën. Njerëzit optimistë na duken edhe më me fat, sepse janë në gjendje të krijojnë dhe kapin më shumë mundësi për veten e tyre.

Pra, nëse jeni pesimist nuk keni shpresë? Jo domosdoshmërisht, të jesh optimist ose pesimist është një qëndrim dhe si i tillë gjithmonë mund të ndryshohet.

Sidoqoftë, vetëm optimizmi nuk është i mjaftueshëm. Për të mos u dorëzuar, duhet të besosh në diçka më të madhe. E gjitha është çështje historish, ato që i tregojmë vetes dhe atyre në të cilat besojmë.

Tregimet drejtojnë të menduarit tonë, veprojnë si një filtër me realitetin dhe vendosin rendin në një botë kaotike.

Sidoqoftë, nëse historia që keni imagjinuar/krijuar nuk përputhet me realitetin, ndodh që ju të mos jeni të lumtur. Prandaj duhet të vini dorë në histori, ta ndryshoni dhe të veproni në mënyrë që të jeni protagonist i vërtetë i historisë tuaj.

Tregimet dhe përrallat janë kaq të fuqishme sepse prekin emocionet. Shumë shpesh në ditët e sotme ne i largojmë emocionet (nga puna, nga jeta) për shkak të furisë së tepruar të botës përreth nesh.

Kur është më mirë ta lësh fare?

Të gjithë kemi kufij dhe është e rëndësishme t’i njohim ato. Në disa raste është mirë të këmbëngulni dhe të përpiqeni t’i kapërceni ato, ndërsa në raste të tjera do të jetë më mirë thjesht t’i pranoni ato.

Këtu hyn në lojë largimi strategjik: pasi të keni gjetur atë që keni pasion, harroni gjërat dytësore, në këtë mënyrë shmangni humbjen e energjisë dhe do të keni më shumë kohë t’i kushtoni përqendrimit tuaj.

Kemi frikë se mos i humbasim mundësitë, por nëse nuk ndalemi së bëri gjëra jo-produktive me të vërtetë do të humbasim mundësinë për të bërë atë që ka më shumë rëndësi.

Nëse ende nuk e kuptoni se ku të përqendroheni, vazhdoni të provoni dhe të eksperimentoni. Pasi të keni identifikuar fokusin tuaj, sidoqoftë, kushtojini pak kohë eskperimentimit të gjërave të reja. Në këtë mënyrë do të vazhdoni të rriteni dhe të mësoni.

Nuk ka rëndësi se çfarë dini, por kë njihni

Suksesi shpesh vjen nga ata që ju i njihni. Disa studime zbulojnë se ekstrovertët fitojnë më shumë. Për të bërë karrierë duhet të dini të promovoni veten dhe kjo vjen natyrshëm tek ekstrovertët dhe në shumë raste, vlen shumë më tepër sesa aftësitë reale.

Njerëzit që perceptohen si udhëheqës nuk dinë domosdoshmërisht më shumë gjëra, por në shumë raste ata thjesht dinë të “shesin veten” më mirë. Sidoqoftë, pavarësisht nëse jeni udhëheqës apo jo, të paturit një rrjet të mirë dhe të gjerë njohjesh është gjithmonë e dobishme.

Po sikur të jesh introvert? Sigurisht që ka më shumë të ngjarë të bëheni ekspert në një fushë. Në fakt, e keqja për ekstrovertët është se ata mund të kenë mungesë përqendrimi dhe humbje energjie. Në çdo rast, shumica e njerëzve janë ambivalentë, domethënë ekstrovertë në disa situata dhe introvertë në të tjera.

Networking është diçka që ne tashmë e dimë, do të thotë të bësh miq, të tregosh një interes të vërtetë për njerëzit e tjerë, pa motive të fshehta. Gjeni pika të përbashkëta me njerëz të tjerë, dëgjojini dhe inkurajoni ata, ndani dhe mos kërkoni, jini i pari që jepni.

Doni apo nuk doni, rrjeti juaj ndikon tek ju, prandaj sigurohuni që të jetë një rrjet i mirë. Filloni me miqtë që keni tashmë dhe lidhuni përsëri me ata që nuk keni dëgjuar për një kohë të gjatë, gjeni kohë për t’iu përkushtuar rrjeteve, mbani marrëdhëniet në mënyrë të qëndrueshme.

Kini besim tek vetvetja… por jo shumë

Njerëzit e suksesshëm besojnë në vetvete. Sa më i suksesshëm të jeni, aq më shumë rritet vetëvlerësimi.

Vetëvlerësimi rrit produktivitetin, shanset për tu shfaqur në një mjedis pune dhe për tu promovuar. Ai jep një sens kontrolli, na lejon të shohim mundësi atje ku të tjerët shohin probleme, të rrezikojnë më shumë dhe të arrijnë më shumë.

Nëse na mungon vetëvlerësimi mund të përpiqemi të shtiremi. Për një copë kohe funksionon sepse nganjëherë perceptimi ka më shumë rëndësi sesa realiteti.

Detyrimi i vetes për të buzëqeshur ju ndihmon të ndiheni më të lumtur, marrja e një qëndrimi të suksesshëm çon në ndjenjën më të fuqishme. Problemi është se nuk mund të shtireni për një kohë të gjatë. Pas pak kohe, thjesht do të keni gënjyer vetveten. 

Sidoqoftë, vetëvlerësimi nuk është gjithmonë pozitiv, veçanërisht kur është me shumicë.

Shumë vetëbesim mund të çojë në iluzion dhe arrogancë, mund të sjellë më shumë dëme sesa paaftësia, sepse ju bën të humbisni kontaktin me realitetin. Mund të ketë gjithashtu pasoja negative mbi karakterin (humbja e ndjeshmërisë, mund të bëheni hiper kritike, etj.). 

Nga ana tjjetër, njerëzit me vetëvlerësim mesatar nuk janë pothuajse kurrë arrogantë, ata i pranojnë gabimet e tyre dhe rrallë marrin merita nga të tjerët. Këto karakteristika janë pozitive jo vetëm për individin, por për të gjithë shoqërinë.

Përulësia na bën më të hapur ndaj ideve të reja, më të gatshëm për të dëgjuar, na mbron nga të qenit arrogant dhe na shtyn të përmirësohemi.

Ne kemi nevojë për optimizëm dhe vetëvlerësim për të ecur përpara dhe për t’i bërë njerëzit të na ndjekin, por një dozë e autokritikës dhe realitetit ndihmon për të parë problemet dhe për tu përmirësuar.

Të zgjedhësh dhembshurinë në vend të vetëvlerësimit

Nëse e zhvendosim vëmendjen tonë nga vetëvlerësimi tek dhembshuria, ne pranojmë ta falim veten për kufinjtë, dështimet dhe gabimet tona. Të kemi dhembshuri për veten na çon të kemi dhembshuri edhe për të tjerët, duke rritur ndjeshmërinë.

Vetë-dhembshuria mund të zhvillohet me një dialog të brendshëm të qetë, duke folur me veten në një mënyrë të butë, pa qenë shumë kritik.

A është i mundur ekuilibri punë-jetë?

Të gjithë kemi nevojë të pushojmë, për të karikuar energjitë, për të arritur një ekuilibër midis jetës dhe punës. Nuk bëhet fjalë vetëm për punën e mirë, por me përpjekjen për të qenë më të mirë në tërësi, duke bërë një punë që ka një domethënie të rëndësishme për ne. 

Pasioni për atë që bëjmë na çon në arritjen e qëllimeve tona, por në të njëjtën kohë mund të marrë kaq shumë kohë sa të kompromentojë marrëdhëniet shoqërore dhe emocionale.

Për një jetë të plotë dhe të kënaqshme, kemi nevojë të ndjehemi të plotësuar si në punë dashtu edhe me njerëzit që na duan dhe na mbështesin. Për t’i mbajtur të dy aspektet në ekuilibër duhet të risjellim argëtim, kreativitet dhe pushim në jetët tona.

Sot flitet shumë për ekuilibrin punë-jetë sepse me kalimin e viteve numri i orëve të punës është rritur, pritjet dhe standardet e suksesit janë rritur në mënyrë dramatike, bota është bërë gjithnjë e më konkurruese, duke gjeneruar përplasje të vazhdueshme. Tani kemi shumë më tepër sesa në të kaluarën, por nuk jemi më të lumtur.

Ne mund ta ndalojmë këtë spirale të pritshmërive duke krijuar përkufizimin tonë të suksesit që është në përputhje me vlerat dhe dëshirat tona.

• Lumturi: Cilat janë gjërat që ju bëjnë të lumtur dhe të kënaqur?





• Rezultatet: cilat rezultate dëshironi të arrini dhe çfarë bëni për t’i arritur ato?





• Kuptimi: çfarë ndikimi doni të lini tek të dashurit tuaj?





• Trashëgimia: cilat janë vlerat që ju drejtojnë në zgjedhjet tuaja?

Disa këshilla për të filluar menjëherë për të vendosur një ekuilibër punë-jetë:

1. Matni kohën. Nuk mund të gjeni një ekuilibër të mirë nëse nuk e dini se si i kaloni ditët tuaja. Identifikimi i humbjeve të kohës është hapi i parë në eliminimin e tyre.





2. Flisni me shefin tuaj. Nëse vërtet dëshironi një ekuilibër më të mirë midis jetës dhe punës, duhet të flisni me shefin tuaj për këtë pjesë.





3. Harrojini listat To-Do. Organizoni dhe planifikoni punën tuaj. Në vend që të shkruani lista të pafundme, programojini aktivitetet menjëherë në një kalendar dhe në orare specifike. Kjo ju detyron të jeni efikas. Rezervoni të paktën një orë në ditë vetëm për punë, pa ndërprerje.





4. Kontrolloni mjedisin. Kontrolloni që mjedisi ose konteksti të jetë i duhuri për ju dhe karakteristikat tuaja. Ka më shumë rëndësi sesa mendoni.





5. Mbaroni ditën mirë – dhe në kohë. Mundohuni ta përfundoni ditën pozitivisht, në mënyrë që të filloni të nesërmen në një mënyrë paqësore. Nëse i keni dhënë vetes një kohë daljeje, sigurohuni që ta respektoni.

Rregulloni dhe rishikoni planin për të gjetur ekuilibrin tuaj dhe kur të gaboni, kujtoni dhembshurinë për veten dhe pranimin.

Krijoni një rreth pozitiv që çon drejt suksesit

Suksesi merr forma të ndryshme. Nuk është rezultat i një operacioni të vetëm, është ekuilibri midis asaj që jeni dhe vendit ku ju vendosni të jeni.

Është të kesh miq dhe njerëz të dashur që të ndihmojnë të jesh versioni më i mirë për ty. Renditja e njohurive tuaja për veten tuaj me punën tuaj dhe me njerëzit përreth jush krijon një rreth pozitiv që sjell sukses, lumturi dhe kënaqësi.