Stillness Speaks

Secili prej nesh është i aftë të kryejë transformimin e thellë që na çliron nga skllavëria e mendjes dhe na lejon të hyjmë në gjendjen e ndritur të vetëdijes.

Ka hapa që duhen ndërmarrë, për të arritur gjendjen e ndritur të vetëdijes dhe ta ruajmë çdo ditë, por është e mundur ta bëjmë këtë sepse është një e vërtetë shpirtërore që tashmë është brenda nesh, e cila thjesht duhet të mbahet mend për t’u kthyer në jetë. Gjëja e parë që duhet kuptuar është se aftësia për të përjetuar një gjendje intensive të pranisë së vetëdijshme ju lejon të përjetoni bashkimin me Qenien. Kur në një nivel të vetëdijshëm ose të pavetëdijshëm, ne e perceptojmë veten si “fragmente të izoluara”, ne vuajmë ankth dhe frikë dhe jemi dëshmitarë të zhvillimit të konflikteve brenda dhe jashtë nesh.

Qenia është e gjithëpranishme, përtej formave të jetës që i nënshtrohen lindjes dhe vdekjes. Kur mendja është e qetë, kur dikush është i pranishëm dhe i fokusuar në të tashmen, Qenia mund të përceptohet, nëse nuk identifikohet. Kjo është thelbësore dhe duhet theksuar: nuk është e mundur të kuptohet në mënyrë racionale Qenia, por ne mund të jemi në gjendje ta perceptojmë atë.

Mendja mund të kthehet në një armik të tmerrshëm kur e bën të menduarit të detyrueshëm. Të mos jesh në gjendje të ndalosh së menduari është një gjendje që nuk e kuptojmë: pothuajse të gjithë vuajnë nga kjo, kështu që ne priremi ta konsiderojmë atë normale.

Mendja jonë është një mjet i shkëlqyer kur e përdorim siç duhet. Problemi është se shpesh është mendja që na përdor: mjeti merr përsipër përdoruesin e tij dhe e kontrollon atë. Secili prej nesh dëgjon një zë në kokë, një zë që komenton, gjykon, krahason, ankohet. Është procesi i të menduarit që udhëheq vendimet tona.

Ajo që duhet të mësojmë është ta heshtim sepse ndërprerja e mendimit është e mundur dhe e shëndetshme. Për të mësuar se si ta bëjmë këtë, ne duhet ta dëgjojmë atë zë, t’i kushtojmë vëmendje të madhe, të zbulojmë se ai ekziston. Është veçanërisht e rëndësishme të identifikojmë modelet e përsëritura të mendimit, refrenet që gumëzhijnë në kokën tonë për vite me rradhë. Këtë aktivitet mund ta përkufizojmë si “vëzhgimi i pjesës që mendon”, duke qenë i pranishëm si dëshmitar i kësaj gjëje që po ndodh, ndërkohë që është duke ndodhur.

Dëgjimi në mënyrë të paanshme, pa gjykime apo dënime: aty është zëri dhe këtu jam unë që po dëgjoj, po vëzhgoj. Të perceptosh këtë fakt, unë jam, prania objektive, nuk është një mendim. Ajo ngrihet përtej mendjes. Kur dëgjojmë një mendim, bëhemi të vetëdijshëm për atë mendim, por edhe për veten tonë, vëzhgues të këtij mendimi. Kështu fitohet një dimension i ri i vetëdijes.

Ja çfarë ndodh: kur një mendim ndërpritet, krijohet një interval “pa mendje” gjatë të cilit njeriu ndjen qetësi dhe paqe. Në fillim janë intervale shumë të shkurtra, zgjasin vetëm disa sekonda, por gradualisht zgjasin. Ky është fillimi i gjendjes natyrore të bashkimit me Qenien, e cila zakonisht errësohet nga mendja jonë. Me praktikë, është e mundur të perceptohet një gëzim delikat që lind nga thellësia: nuk bëhet fjalë për të hyrë në një gjendje ekstaze, nuk ka humbje të vetëdijes. 

Për të krijuar një interval në rrjedhën e mendimit, njeriu gjithashtu mund të përqendrojë vëmendjen jo në vëzhgimin e pjesës sonë që mendon, por tek e Tashmja, duke u bërë intensivisht i vetëdijshëm për momentin aktual.      

Nuk është një praktikë e vështirë: mund ta praktikoni duke marrë një aktivitet të zakonshëm që zakonisht përfaqëson vetëm një mjet dhe duke e shndërruar atë në një qëllim. Për shembull, mund t’i kushtoni shumë vëmendje çdo hapi që ngjiteni ose zbrisni shkallët: vëzhgimi i çdo lëvizjeje të vetme, peshës së trupit, frymëmarrjes, na bën plotësisht të pranishëm.

Në të njëjtën mënyrë, ne mund ta përqendrojmë vëmendjen tonë në një mori gjestesh të thjeshta, si larja e duarve, vënia në dukje e të gjitha ndjesive të lidhura: zhurma e ujit, ndjesia e lëvizjes dhe kontaktit të gishtërinjve, aroma e sapunit. Në këtë mënyrë, ditë pas dite ndërgjegjësohemi për praninë tonë, është kriteri me të cilin mund të matim suksesin në këtë praktikë, është niveli i paqes që ndjejmë brenda nesh.    

Ndërsa rritemi, secili prej nesh formon imazhin mendor për veten, por rreziku është të ndërtojmë një identitet të bazuar në kushtëzimin e jashtëm, një fantazmë të cilës i japim emrin “ego” 

Termi “ego” ka kuptime të ndryshme në varësi të kontekstit, në këtë rast fjala përdoret për të përshkruar “një UN të rremë” i cili është krijuar, në mënyrë të pavullnetshme, nga një identifikim me mendjen. Në praktikë, ajo ekziston vetëm për shkak të të menduarit të vazhdueshëm. Për egon, e tashmja nuk ekziston vërtetë, ajo shqetësohet vazhdimisht për të mbajtur gjallë të kaluarën dhe vazhdimisht e projekton veten në të ardhmen.

Mendja jofunksionale po mendon vazhdimisht: “Një ditë, kur të ndodhë kjo, do të jem i lumtur, do të gjej paqen”. Megjithatë njeriu nuk mund të ndihet i kënaqur, përveçse për momente të shkurtra, kur plotësohet një dëshirë, sepse egoja duhet të mbrohet dhe të ushqehet vazhdimisht. Ajo identifikohet me gjërat e jashtme, me atë që zotëron, me punën që kryen, me statusin shoqëror, njohuritë, pamja fizike, sistemi i marrëdhënieve dhe besimeve.

Për të dalë nga kjo situatë, sekreti është të fshini iluzionin e kohës nga mendja. Identifikimi i vetvetes me mendjen, me të menduarit e vazhdueshëm, përkthehet në të qenit i bllokuar në kohë, i shtyrë për të jetuar përmes kujtimeve dhe pritjeve, në një gjendje shqetësimi të vazhdueshëm për të kaluarën dhe të ardhmen. Kështu e tashmja zhduket, ndërsa duhet të ishte synimi ynë i vetëm, ta lejojmë të ekzistojë.

Kini kujdes që të mos keqkuptoni se çfarë do të thotë “anulimi i kohës”. Zgjedhja e duhur, kur përcakton një qëllim dhe punon për ta arritur atë, është të jesh i vetëdijshëm për qëllimin, por edhe i vëmendshëm dhe i respektueshëm për atë që po bëhet në të tashmen. Gabimi bëhet kur përqendroheni tepër te qëllimi, duke humbur vëmendjen e rëndësisë së asaj që po ndodh në të Tashmen.  

Njohja e mendjes tuaj është e mundur duke i kushtuar vëmendje trupit. Reflektimi më autentik i mendjes, në fakt, janë emocionet, të cilat ne i ndiejmë në një nivel fizik. 

Emocionet janë shndërrimi në një reagim fizik të asaj që mendon mendja jonë, me fjalë të tjera ato janë pasqyrimi i mendjes në trup. Nëse kemi një mendim armiqësor, nëse përjetojmë mendimin e të sulmuarit, kjo rezulton në një akumulim energjie që ne e quajmë zemërim. Trupi përgatitet për të luftuar. Me mendimin për t’u kërcënuar, fizikisht ose psikologjikisht, trupi tkurret dhe ky është manifestimi i asaj që ne e quajmë frikë. 

Një nga emocionet më të forta që përjetojmë është padyshim dhimbja. Pjesa më e madhe e dhimbjes njerëzore është e padobishme, ajo krijohet vetë sepse mendja, pa u vënë re, sundon jetën tonë.   

Pjesa më e madhe e dhimbjes na vjen nga e kaluara, është jehona e gjërave që tashmë kanë ndodhur që ende jetojnë brenda nesh. Për të lehtësuar vuajtjet, ne duhet të kuptojmë në një nivel të thellë kuptimi se e tashmja është gjithçka që kemi.  

Dhimbja e akumuluar me kalimin e kohës krijon një fushë energjie negative që mund ta quajmë “dhimbje-trup”, një hije e errët e hedhur nga egoja. Për ta asgjësuar atë, drita e ndërgjegjësimit duhet të shkëlqejë mbi dhimbjen, duke i kushtuar vëmendje të zgjatur dhe të vetëdijshme të tashmes, ku ajo dhimbje nuk ekziston.

“Kalimi i ngushtë që të çon në jetë” është një përkufizim shumë poetik i asaj që ne e quajmë e Tashme. Megjithatë, ka teknika dhe ushtrime praktike që ju lejojnë të jetoni në vetëdije

Veprimi i parë që duhet të bëni është: “kufizoni jetën tuaj në këtë moment”. Secili prej nesh ka një situatë komplekse ekzistenciale dhe mund të përfshihet nga shumë probleme, por ushtrimi i rëndësishëm është të zbulojmë nëse ka diçka që nuk shkon pikërisht në këtë moment. Jo nesër, jo pas dhjetë minutash, por tani. Ju duhet të pyesni veten: “A kam ndonjë problem tani?”.

Për t’i dhënë vetes përgjigjen, duhet të përdorësh të gjitha shqisat: të shikosh përreth, të vëzhgosh pa interpretuar. Të jesh i vetëdijshëm për praninë e gjithçkaje, të dëgjosh tingujt pa i gjykuar. Njeriu duhet të interesohet për atë që po ndodh brenda nesh, duke pyetur veten: “Çfarë mendimesh po më kalojnë në mendje? Çfarë ndjej? Si reagon trupi im ndaj këtyre mendimeve?”.

Për t’u përmirësuar në mënyrë progresive në këtë aftësi, është e dobishme të monitoroni gjendjen mendore me vetë-vëzhgim, duke pyetur shpesh veten: “A jam rehat në këtë moment?”.

Për sa kohë që nuk jeni vërtet në të tashmen, ju sundon mendja. Ekziston një eksperiment i vogël që është shumë i lehtë për t’u bërë: thjesht mbyllni sytë dhe pyesni veten se cili do të jetë mendimi tjetër. Më pas, qëndroni plotësisht të pranishëm dhe prisni që të arrijë.

Rezultati është se duhet kohë që mendimi të arrijë, kur je në një gjendje pranie intensive, në fakt je i lirë nga mendimet. Je edhe i qetë dhe intensivisht i pranishëm. Kur vëmendja e ndërgjegjshme bie, mendimi shpërthen, zhurma mendore e sfondit kthehet, njeriu zhytet përsëri nga koha.

Teknika e “të qenurit në trup” lejon një ndërgjegjësim që mund të shërojë: shumë sëmundje na zvarriten kur nuk jemi vërtet të pranishëm në trupin tonë.

Vetëdija e plotë e trupit të brendshëm ju lejon të merrni përfitime në nivel fizik, para së gjithash forcimin e sistemit imunitar: kur vërtet e “jetoni” trupin, është si të zgjoni çdo qelizë të vetme. Trupit i pëlqen të tërheqë vëmendjen!

Teknika është e thjeshtë për t’u mësuar: duhet të përqendroni vëmendjen brenda trupit, ta ndjeni atë nga brenda. Eshte gjalle? A ka jetë në duar, krahë, këmbë, këmbë, bark, gjoks? Ne duhet të përpiqemi të perceptojmë fushën delikate të energjisë që përshkon të gjithë organizmin, duke mbajtur vëmendjen në këtë ndjesi për disa minuta. Nuk ka të bëjë me të menduarit për të, është për ta ndjerë atë. Sa më shumë vëmendje të kushtoni, aq më e qartë dhe më e fortë do të jetë kjo ndjesi.

Për të përfituar sa më shumë nga vetëdija e brendshme e trupit, duhen vetëm disa minuta në mbrëmje, para gjumit, ose sapo zgjoheni në mëngjes, ende në shtrat. Të shtrirë në shpinë, ne fokusojmë shkurtimisht vëmendjen tonë në disa pjesë të trupit që zgjedhim: duart, këmbët, barku, koka etj. Le të përqendrohemi në secilën pjesë për rreth pesëmbëdhjetë sekonda. Më pas, e lëmë vëmendjen “të rrjedhë” në të gjithë trupin, si një valë, nga këmbët në kokë dhe anasjelltas. Në këtë mënyrë trupi i brendshëm do të perceptohet në tërësi. Është e rëndësishme që kjo ndjenjë e pranisë intensive të mbahet në çdo qelizë të trupit për disa minuta. Kur mendja na e shpërqendron vëmendjen me ndonjë mendim, ne thjesht dhe butësisht e kthejmë vëmendjen në trupin e brendshëm.

Mënyra më e mirë për të mësuar të “hyni në trup” është përmes frymëmarrjes. Frymëmarrja e ndërgjegjshme është një formë e fuqishme meditimi që bazohet në ndjekjen me kujdes të frymëmarrjes kur ajo hyn dhe del nga trupi. Duke marrë frymë, barku zgjerohet, ndërsa nxjerr frymën, tkurret. Kësaj mund t’i shtojmë një ushtrim vizualizimi, duke imagjinuar se jemi të rrethuar nga një substancë ndriçuese: me çdo thithje, drita do të mbushë trupin tonë duke e bërë atë të shkëlqyeshëm nga ana tjetër.

Pritja është një gjendje shpirtërore që tregon se sa projektohet drejt së ardhmes, duke refuzuar të tashmen. Në këtë mënyrë, njeriu fokusohet në atë që nuk ka në vend të asaj që posedon

Jemi mësuar të presim. Ka “pritje të vogla”, ato që përjetojmë në radhë në një zyrë apo kur ngelemi të bllokuar në trafik, por edhe kur presim të vijë dikush, apo të përfundojë orari i punës. Nga ana tjetër “pritjet e mëdha” na bëjnë të presim pushimet e radhës, promovimin, rritjen e fëmijëve, suksesin, paratë. Ka shumë njerëz që kalojnë gjithë ekzistencën e tyre duke pritur të fillojnë të jetojnë.

Udhëtimi i jetës ka dy qëllime: ai i jashtëm është të kuptojmë atë që i kemi vendosur vetes, të arrijmë në destinacionin tonë dhe të nënkuptojmë të ardhmen. Fatkeqësisht, qëllimi shpesh tërheq shumë vëmendje dhe largon nga hapi që po hidhet në të tashmen, duke na bërë të humbasim qëllimin e brendshëm të udhëtimit, i cili nuk ka të bëjë me qëllimin, por me mënyrën se si arrihet.

Udhëtimi i jashtëm mund të përmbajë miliona hapa, i brendshmi ka vetëm një, atë që po ndodh tani. Duke u bërë thellësisht i vetëdijshëm, njeriu kupton se ky hap i vetëm përmban brenda tij të gjithë të tjerët, si dhe destinacionin. Ky hap i vetëm, pra, shndërrohet në një shprehje të përsosmërisë, në një akt të bukurisë dhe cilësisë supreme.